VN resolutie 194 en het 'recht op terugkeer' van de Palestijnen

IMO Blog, 2008

In aansluiting op het vorige blog over Israëls toetreding tot de Verenigde Naties en de mythe dat daar specifieke voorwaarden aan waren verbonden, zoals het toelaten van alle vluchtelingen, ga ik in deze blog uitgebreider in op VN resolutie 194 , die door de Palestijnen en hun sympathisanten steevast wordt gebruikt om het zogenaamde 'recht op terugkeer' te claimen. In de eerste plaats is dit een resolutie van de Algemene Vergadering en daarmee geen internationaal recht. In de tweede plaats hebben de Arabische staten en de Palestijnen deze resolutie verworpen, omdat er erkenning van Israël uit spreekt en juist geen 'recht op terugkeer'. Pas in 1988 heeft PLO-leider Arafat deze resolutie geaccepteerd.


De resolutie stelt dat vluchtelingen die in vrede willen leven met hun buren, moeten kunnen terugkeren:

Resolves that the refugees wishing to return to their homes and live at peace with their neighbours should be permitted to do so at the earliest practicable date, and that compensation should be paid for the property of those choosing not to return and for loss of or damage to property which, under principles of international law or in equity, should be made good by the Governments or authorities responsible, ...

Deze tekst was afgezwakt van een eerder voorstel van de - kort tevoren door Joodse extremisten vermoorde - VN bemiddelaar Folke Bernadotte:

"the right of the Arab refugees to return to their homes in Jewish-controlled territory at the earliest possible date… and their repatriation, resettlement and economic and social rehabilitation, and payment of adequate compensation for the property of those choosing not to return..."
(Progress Report of the United Nations Mediator on Palestine, UN Doc. A/648 (18 September, 1948)

De tekst was niet voor niets afgezwakt, het woord 'recht' verwijderd, evenals het woord 'Arabisch' voor 'vluchtelingen'. De tekst was zo opgesteld dat hij nu ook van toepassing is op de Joodse vluchtelingen uit Arabische staten, en aan de terugkeer is een voorwaarde verbonden: 'om in vrede met hun buren te willen leven'. De versie van Bernadotte was niet voor niets aangepast en afgewezen, waaruit volgt dat men het 'recht op terugkeer' afwees.

Het wordt vaak voorgesteld, ook door mensen als Talens en Hoelen (zie reakties hier), dat het doel van dit 'recht op terugkeer' puur humanitair is. De Palestijnse vluchtelingen hebben zo te lijden, en willen terugkeren naar het land waar hun grootouders vandaan zijn gevlucht en waar zij zulke zoete herinneringen aan hebben. Indertijd hebben zowel de Arabieren als Palestijnen duidelijk gemaakt welk doel hun voor ogen stond.
De na-oorlogse Egyptische minister van buitenlandse zaken, Muhammad Salah al-Din, verklaarde:

"... in demanding the return of the Palestinian refugees, the Arabs mean their return as masters, not slaves; or to put it quite clearly - the intention is the extermination of Israel."
(Al-Misri, 11 oktober 1949)

De Egyptisch president Nasser stelde:

"If the refugees return to Israel, Israel will cease to exist."
(Neue Zürcher Zeitung, 1 september 1960)

De website van Fatah zegt:

"To us, the refugees issue is the winning card which means the end of the Israeli state."
(http://www.fateh.net/e_public/refugees.htm)

Ook tegenwoordig kom je dergelijke verklaringen, zij het wat verdekter verwoord, nog wel tegen. Toch beroepen niet alleen de Arabische staten en de Palestijnen, maar ook veel mensenrechten- en vredesorganisaties zich op deze resolutie om het 'recht op terugkeer' te verdedigen. Dat dit momenteel zou betekenen dat Israël 5 miljoen vluchtelingen binnenlaat, ongeveer driekwart van haar bevolking, is blijkbaar geen probleem. Dat het overgrote merendeel hiervan zelf indertijd niet is gevlucht maar nakomelingen zijn, soms getrouwd met of kinderen van niet-Palestijnen, wonend in Jordanië of Dubai of de VS, doet niet ter zake, en dat dit recht op terugkeer zou leiden tot het einde van de Joodse staat en daarom onverenigbaar is met een tweestatenoplossing, wordt vaak ontkend. Een tweestatenoplossing is natuurlijk betekenisloos als het niet om een Joodse en een Arabisch-Palestijnse staat zou gaan. Uiteraard moeten minderheden in beide staten goed worden behandeld en gelijke rechten hebben, zoals dat voor ieder ander land geldt. Vreemd genoeg vinden veel mensen het volkomen logisch dat er geen Joden in de Palestijnse staat zullen wonen (Israël moet volgens hen immers alle nederzettingen ontruimen), terwijl alle Palestijnse vluchtelingen wel naar Israël moeten kunnen terugkeren, ook als dat betekent dat deze binnen afzienbare tijd een Arabische meerderheid zal hebben.

Het recht op zelfbeschikking, zoals ook vastgelegd in het VN Handvest, staat boven ander recht, het is jus cogens. Het staat als volgt in het International Covenant on Civil and Political Rights.

Article I, Part I, opens the convention with the following declaration:
1. All peoples have the right of self-determination. By virtue of that right they freely determine their political status and freely pursue their economic, social and cultural development.

Het is vreemd, ironisch welhaast, dat niet alleen de Palestijnen maar ook de mensen die in het Westen het hardst voor hun nationale rechten opkomen, die van de Joden veelvuldig ontkennen. Met de slappe smoes dat een Joodse staat automatisch ten koste gaat van de Arabische minderheid in Israël, wordt de Joden hun recht op zelfbeschikking ontzegd. Israël moet 'een staat voor al haar burgers' worden, en mag geen wet hebben die alle Joden die naar Israël emigreren onmiddellijk het staatsburgerschap geeft, terwijl andere bevolkingsgroepen een dergelijk privilege niet gegund is. Ieder land heeft wetten die bepaalde groepen vrije toegang geeft en die van anderen beperkt, zoals ik hier wel eerder heb betoogd. Israël verkeert daarnaast natuurlijk in een uitzonderlijke situatie omdat zoveel Joden buiten de staat leven. Dat neemt niet weg dat zij als volk hetzelfde recht op zelfbeschikking hebben, en dus om hun eigen (immigratie)wetten te bepalen.

De situatie van sommige vluchtelingen, die al 60 jaar in kampen leven in bijvoorbeeld Gaza en Libanon, is schrijnend. Zij worden bewust in die kampen gehouden door Arabische landen of de Palestijnse Autoriteit. Met name in de jaren '70 en '80 heeft Israël meerdere projecten opgezet om de vluchtelingen in de Gazastrook en op de Westelijke Jordaanoever permanent te herhuisvesten, maar dit werd zowel door de PLO als de VN tegengehouden, omdat de Palestijnen het 'recht' moeten behouden om naar Israël terug te keren. De Arabische Liga heeft de Arabische staten geïnstrueerd om de Palestijnse vluchtelingen geen staatsburgerschap te geven "om het verliezen van hun identiteit te voorkomen en hun recht op terugkeer naar hun thuisland te beschermen", en met uitzondering van Jordanië weigeren de Arabische staten ze fatsoenlijk te huisvesten of volledige rechten te geven. Als men zich zo bekommert om het lot van de vluchtelingen, waarom horen we dan nooit verontwaardiging over dergelijke zaken? Van vluchtelingen die meer dan 5 jaar in Nederland wonen, vinden velen al dat die recht hebben op het Nederlandse staatsburgerschap en gelijke rechten.

Recht op terugkeer voor de Palestijnse vluchtelingen is niet alleen geen internationaal recht, het zou ook uniek zijn in de geschiedenis. Het is niet eerder voorgekomen dat na een oorlog honderdduizenden mensen van de aanvallende partij konden terugkeren naar land dat zij had verloren. De Sudetenduitsers waren nadat de Duitsers waren verslagen verdreven uit hun land, evenals Duitsers uit Oost-Pruisen. Polen zijn verdreven uit gebied dat de Sovjet-Unie annexeerde, en nadat Pakistan was gevormd vluchtten vele Indiase moslims daarheen en hindoes uit het nieuwe Pakistan naar India. Hoe onrechtvaardig hun verdrijving ook moge zijn, deze mensen zijn allen door landen van hun etnische groep of religie opgenomen. Alleen de Palestijnse vluchtelingen leven na 60 jaar nog in vluchtelingenkampen.

Wat antizionisten altijd verzwijgen of soms zelfs goedpraten, is dat de Arabieren in 1948 een oorlog tegen Israël zijn begonnen met het doel de stichting van deze staat te verhinderen c.q. ongedaan te maken en de Joden aldaar te vermoorden. Verschillende uitspraken van Palestijnse en Arabische leiders, en hun handelen op plaatsen waar men de Joden overwon, laten daarover geen twijfel bestaan. Het mag begrijpelijk zijn dat men zich niet bij de delingsresolutie wilde neerleggen, maar als je een oorlog begint is het natuurlijk ook begrijpelijk dat de ander terugvecht en zal proberen te overwinnen. De vluchtelingen zijn niet verdreven als gevolg van een voorop gezet plan van de zionisten zoals bijvoorbeeld Ilan Pappe beweert, maar als reactie op de vele aanvallen op konvooien en Joodse gemeenschappen vanuit Arabische dorpen. (Zie voor meer informatie over Israëls onafhankelijkheidsoorlog: War of Independence.)

Het zogenaamde recht op terugkeer en een VN resolutie die een compromis zocht tussen tegenstrijdige claims en belangen, zijn verworden tot een cynisch instrument in de handen van antizionisten om over de hoofden van miljoenen vluchtelingen en hun nakomelingen een VN lidstaat te delegitimeren en te ontmantelen. Dat zoveel (zogenaamde) vredes- en mensenrechtenorganisaties daaraan mee doen is des te triester. De vluchtelingen schieten met dit getouwtrek uiteraard niks op. Israël zal geen grote aantallen vluchtelingen binnenlaten, ook niet als dat tot boycots of andere sancties zou leiden, simpelweg omdat dit haar voortbestaan en stabiliteit in gevaar brengt. Ondertussen leidt de weigering aan Arabische zijde om over andere oplossingen na te denken en daaraan te werken ertoe dat sommige vluchtelingen al 60 jaar in kampen leven, zonder enig uitzicht op een beter leven voor hun kinderen. Zowel deze misère, als de haat die daaruit voortkomt, worden dankbaar tegen Israël gebruikt.

Ratna Pelle

Mede gebaseerd op Ami Isseroff's artikel: Right of Return of Palestinian Refugees: International Law and Humanitarian Considerations

- - - - - - - - - - - - -

NB: op zondag 23 november wordt in Amsterdam een symposium gehouden over
het Israëlisch-Palestijnse conflict en het internationale recht.

Als sprekers en forumleden zullen optreden:

Prof. Dr. F. Grunfeld, bijzonder hoogleraar mensenrechten schendingen Universiteit Utrecht en Hoofddocent Internationale Betrekkingen, Universiteit van Maastricht.
Onderwerp: Mensenrechtenraad en resoluties van de VN

Mr. Dr. M. de Blois, Universiteit Utrecht, docent Rechtstheorie en Rechtsfilosofie.
Onderwerp: Het vredespreces en het veiligheidshek

Drs. D.A. Leurdijk, Instituut Clingendael. (Vrede en Veiligheid)
Onderwerp: Resolutie 1704 en kan de VN volgende Libanon oorlog voorkomen

Prof. Mr. G.J. Knoops, hoogleraar Internationaal strafrecht Universiteit Utrecht.
Onderwerp: IDF en mensenrechten

Kijk hier voor meer informatie.